Welke behandelingen bieden patiënten met uitgezaaide longkanker daadwerkelijk overlevingswinst? En hoe ervaren langetermijnoverlevers hun kwaliteit van leven? Longarts Rolof Gijtenbeek (Frisius MC) deed promotieonderzoek naar deze vragen aan de hand van data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR), patiëntinterviews en een systematische literatuuranalyse. Zijn onderzoek biedt belangrijke inzichten voor behandelkeuzes bij zowel fitte als kwetsbare patiënten met niet-kleincellige longkanker.
Het proefschrift richt zich op de behandeling van patiënten met stadium IV niet-kleincellig longcarcinoom (NSCLC), met nadruk op langetermijnoverleving, therapiegerelateerde toxiciteit en kwaliteit van leven. Centraal staan patiënten met een EGFR-mutatie en patiënten zonder EGFR-mutatie maar met een verminderde performance status (PS). In een real-world populatie werd de effectiviteit van eerstelijnsbehandeling met erlotinib, gefitinib en afatinib onderzocht. Overleving was slechter bij mannen, ouderen, patiënten met een slechtere PS en bij metastasen in ≥3 organen. Bij hersenmetastasen bleek gefitinib inferieur aan erlotinib. Een vervolganalyse, gericht op patiënten met een Ex19del- of L858R-mutatie, toonde een overlevingsvoordeel voor Ex19del, met name bij hersenmetastasen en behandeling met osimertinib. Er werd echter geen overlevingsvoordeel waargenomen voor eerstelijns osimertinib ten opzichte van eerdere generatie EGFR-remmers.
In de NVALT 17-studie werd combinatiebehandeling met platinum-doublet chemotherapie en geïntercaleerd erlotinib vergeleken met monotherapie. Hoewel de studie vroegtijdig werd beëindigd, toonde deze een voordeel in progressievrije overleving voor de combinatiebehandeling, ten koste van verhoogde toxiciteit. Kwaliteit van leven en behandelervaringen werden geëvalueerd bij langdurige overlevers. EGFR-remmers bleken langdurig verdraagbaar, maar hersen- en botmetastasen veroorzaakten significante klachten. De gebruikte vragenlijsten bleken ontoereikend voor doelgerichte therapieën, wat de noodzaak onderstreept voor meer toegespitste meetinstrumenten.
Een systematische Cochrane-review evalueerde behandelmogelijkheden voor NSCLC-patiënten met PS 2 zonder targetmutatie. Platinumdoublet chemotherapie had de voorkeur boven monotherapie. De rol van (dubbele) immunotherapie blijft onduidelijk door een gebrek aan studies, wat een kenniskloof blootlegt. Het proefschrift benadrukt het belang van inclusief onderzoek bij kwetsbare patiënten en het verbeteren van symptomatische diagnostiek en evaluatie-instrumenten voor doelgerichte therapieën.
Meer informatie
Rolof Gijtenbeek promoveerde 7 april aan de Rijksuniversiteit Groningen. (Co)promotoren waren prof. dr. H.J.M. (Harry) Groen, dr. W.H. van Geffen en dr. A.J. van der Wekken.
- Lees meer over (langer) leven met kanker op doorlevenmetkanker.nl
- Bekijk volledige proefschrift Rolof Gijtenbeek
- Eerder onderzoek van Gijtenbeek: NKR-studie naar doelgerichte middelen bij longkanker
